خرده‌فرهنگ‌های ایرانی با نگاه جهانی | گزارشی از اکران مستند «ایساتیس» در مشهد
اکران و نشست نقد و تحلیل مستند «ایساتیس» به کارگردانی علیرضا دهقان با حضور کارگردان اثر و جمعی از علاقه‌مندان به هنر مستند در پردیس سینمایی مجتمع مهر کوهسنگی مشهد برگزار شد.
طاهونچی | شهرآرانیوز؛ این مستند که از سال گذشته در سینما‌های کشور اکران شده است، توانسته عنوان پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین فیلم گروه «هنر و تجربه» را کسب کند.
«ایساتیس» برگرفته از نام قدیمی شهر یزد است و به عبارتی کارگردان مستند «ایساتیس» با به کارگیری عناصر طبیعت از جمله آب، باد، خاک و آتش که در فرهنگ ایرانیان باستان این عناصر جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند، توانسته به معرفی فرهنگ غنی شهر یزد بپردازد و سیر تاریخی این شهر که همچون نگینی در دل کویر می‌درخشد را به شیوه‌ای شاعرانه برای مخاطب روایت کند.
این مستند تاریخ و فرهنگ ایران را بازگو می‌کند که با فرهنگ شهر یزد پیوند خورده و خاص بودن زاویه دوربین، موسیقی فیلم، متن روایت و انتخاب مکان‌هایی که کمتر از این شهر دیده شده، دست در دست هم می‌دهند تا این مستند در ذهن مخاطب به عنوان یک اثر ممتاز حک شود.
مستند «ایساتیس» در جشنواره سینما حقیقت، جشنواره بین المللی فیلم شهر، جشنواره جهانی فیلم فجر و جشن مستقل سینمای مستند ایران به نمایش درآمده است و موفق به کسب جایزه ویژه جشنواره سینما حقیقت، تندیس بهترین مستند بلند در بخش بین المللی جشنواره شهر و تندیس موسیقی از جشن مستقل سینمای مستند شده است. علاوه بر این، مستند «ایساتیس» در جشنواره‌های خارجی از جمله «مستند مسکو»، «اوشن سیتی آمریکا»، «کازان روسیه»، «سبز مونته نگرو»، «مستند ازمیر» و... شرکت کرده و توانسته جوایزی از جمله جایزه بهترین فیلم جشنواره «اوشن سیتی» و جایزه بهترین فیلم جشنواره «مونته نگرو» را به دست آورد.
«ایساتیس» روایتی از خرده فرهنگ‌های ایرانی
علیرضا دهقان، کارگردان مستند «ایساتیس»، در جلسه نقد و تحلیل این مستند گفت: ایده این فیلم در سال ۱۳۹۰ در ذهن من شکل گرفت. دلیلش نیز این بود که همیشه به این موضوع فکر می‌کردم که جای چنین فیلم‌هایی که تاریخ و فرهنگ ایران را روایت کند، در سینمای کشور ما بسیار خالی است. اغلب فیلم‌هایی که به عنوان نماینده ایران در جشنواره‌های بین المللی حاضر شده‌اند، صرفا بخشی از مسائل اجتماعی را مطرح کرده‌اند و حضور فیلم‌هایی که بتواند ایران را با برند فرهنگی و تاریخی به جهان معرفی کند، در عرصه بین الملل بسیار اندک بوده است.
وی ادامه داد: تولید این مستند از سال ۱۳۹۶ در شهر یزد آغاز شد و فیلم برداری آن تا سال ۱۴۰۰ زمان برد. گاهی ما مجبور بودیم برای تصویربرداری برخی از صحنه‌ها مثل باریدن برف در شهر یزد، چند سال صبر کنیم. دهقان درباره انتخاب شهر یزد به عنوان محل فیلم برداری این مستند گفت: بعد از اینکه فیلم نامه کار آماده شد، برای فیلم برداری چند استان کشور را مدنظر داشتیم.
اما با توجه به اینکه قرار بود چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش داستان فیلم را روایت کنند، تصمیم گرفتیم شهر یزد را برای تولید این مستند انتخاب کنیم؛ زیرا یزد به شهر قنات و بادگیر‌ها معروف است و یک شهر صنعتی محسوب می‌شود و همچنین قدیمی‌ترین و اولین شهر خشتی و گلی در جهان است. این کارگردان خاطر نشان کرد: مستند «ایساتیس» خرده فرهنگ‌های ایرانی که در دل یک شهر جای گرفته‌اند، روایت می‌کند.
این مستند پیش از آنکه درباره فرهنگ یزد باشد، درباره ایران است. بخشی از فرهنگ و هنر ما مربوط به میراث ملموسی بوده که تاکنون شناسایی شده است. اما بر روی میراث ناملموس که شامل غذا، خوراک، پوشاک و همزیستی مسالمت آمیز ادیان کنار یکدیگر می‌شود، کمتر کار شده و این مستند روایتی درباره همین چیزهاست. داستان مستند «ایساتیس» قصه واحدی دارد که تمامی عناصر آن در هم تنیده‌اند و تفکیک ناپذیر هستند و همگی این عناصر در کنار یکدیگر فرهنگ شهر و یک کشور را نشان می‌دهند.
«ایساتیس» در ذهن مخاطب ایرانی ثبت می‌شود
مسعود زارعیان، مستند و فیلم ساز مشهدی نیز در این نشست گفت: اینکه فیلم سازی تصمیم می‌گیرد تا مسیر فیلم سازی را متوقف و به موضوع بزرگی مثل ساختن مستند درباره فرهنگ و تاریخ ایران فکر کند و چندین سال برای ساخت آن زمان بگذارد، قطعا کار بزرگی است.
وی افزود: ما همیشه به دنبال این بوده‌ایم که از آن سوی آب‌ها به ایران فکر کنند و یک نفر پیدا شود تا برای هویت و فرهنگ ما فیلم بسازد، اما اینکه کارگردانی برای تولید فیلم تا این حد وقت بگذارد و فیلم را به مرحله اکران برساند، نکته مهمی است که باید سینماگرانی که تازه پا به این عرصه گذاشته‌اند، به آن توجه کنند.
زارعیان ادامه داد: این روز‌ها هنرمند فرصت تفکر و خلوت را ندارد، درحالی که در مستند «ایساتیس» این اتفاق از ویژگی‌های ممتاز اثر است و فیلم ساز هنگامی که به ابزار سینمایی مسلط شد، باید زمانی را به تفکر اختصاص دهد تا بتواند اثری خلق کند، که سالیان دراز قابلیت استفاده را داشته باشد.
این مستندساز با اشاره به اینکه تمدن ایران منحصر‌به‌فرد است، گفت: تمدن ایران در کنار رود، دریا یا جنگل شکل نگرفته بلکه مبنای تمدن ایرانی توجه به زیست دانش بنیان بوده و به همین دلیل مردمان کویر از دل خشکی، قنات را اختراع کردند و مهم‌ترین شاه بیت مستند «ایساتیس» تأکید بر هماهنگی عناصر موجود در طبیعت است و این چهار عنصر را به خوبی توانسته در زیست ایرانی نشان دهد و برای مخاطبی که فرهنگ غنی خود را به دست فراموشی سپرده روایت کند.
این گونه روایت برای مخاطب خارجی که صرفا یک نگاه سطحی از جغرافیای ایران دارد، نیز مهم و زیبا است. زارعیان افزود: روایت این مستند در ذهن مخاطب ایرانی ثبت می‌شود و برای آیندگان نیز سند تصویری ایجاد می‌کند و باید از این قبیل فیلم‌ها برای هرکدام از شهر‌های ایران ساخته شود. به ویژه شهر مشهد که با وجود پیشینه فرهنگی قوی در فقر روایت تصویری به سر می‌برد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
